Tanrı hakkinda bilgiler - terimler sozlugu

1. Çok tanrıcılıkta var olduğuna inanılan insanüstü varlıklardan her biri, ilah.


2. Allah.


3. Dinsel inançta: Doğüstü ve olağanüstü nitelikleri, güçleri olan yetkin bir öz olarak en yüksek varlık.Tanrı konusunda üç temel anlayış vardır: 1-Tanrılar ya daTanrısal güçler çokluğu kabul edilir: çoktanrıcılık = politeizm. 2- Bir tekTanrısal olan vardır, bu da evren ile aynı şeydir: tümtanrıcılık = panteizm (her şeyTanrı);Tanrısal olan evrenden daha fazla bir şeydir, evreni kuşatır: Pananteizm = herşeyTanrı'da. 3- Tektanrıcılık = Monoteizm. YaratıcıTanrı. Evrenin nedeni, başlatıcısı olarakTanrı.Tanrı yalnızca evrenin nedeni, başlatıcısı olarak anlaşılıp da, her zaman etkileyen birTanrı söz konusu değilse, buna yaratancılık (deizm) denir. Bütün bu anlayışların karşısında:Tanrıtanımazlık= ateizm vardır. Felsefedeki veTanrıbilimdekiTanrı anlayışları arasındaki temel ayrılıklarTanrı'ya giden yolun nerede olduğu ya da nerede aranması gerektiği sorusundan doğar. (Her zaman kesin ayrılıklar görülmeyebilir de.) a.Tanrı'ya giden yol spekülatif düşünme aracılığı ile dünya üzerinden geçebilir;Tanrı ilk neden, son erek, en yüksek, en yetkin varlık, öncesiz-sonrasız anlam temeli, koşulsuz ve saltık olan diye anlaşılır, b. Eleştirel düşüncenin yardımıyle bakılacak olursa:Tanrı sınır olandır, idealist açıdan ide'dir, gerçekçi açıdan ise bütünüyle başka olandır, bundan dolayı -> aşkın olandır, c.Tanrı, gizemsel yaşantıda, ruhun arınmış içtenliğinde bulunur. Bu yaşantıda ruh veTanrı karşıtlığı aşılarak ortadan kaldırılır, d.Tanrı'ya götüren bir yol da somut açınlamadır (vahiy). BuradaTanrı, evrensel ya da tarihsel ve kişisel bir biçimde (ya da aynı zamanda her iki biçimde) yaratıcı, temellendirilemez bir her şeye gücü yeten olarak, ama aynı zamanda insanın karşısında koşulsuz bir "Sen" olarak bulunmaktadır. Açınlama dinleri: Hıristiyanlık (buradaTanrı, İsa'nın kişiliğinde insan biçiminde görünür), Müslümanlık (Tanrı, elçisi olan Muhammet'e Kur'an'ı indirmiştir.) Tanrı kanıtları: Felsefede en önemlileri: 1- Varlıkbilimsel (ontolojik) kanıt: Bu kanıttaTanrı kavramındanTanrı'nın varlığı çıkarılır:Tanrı, kavramı gereği en yetkin varlıktır; var olmasaydı, en yetkin varlık olmaktan çıkacaktı, çünkü varlık yüklemi olmayacaktı; öyleyse,Tanrı'nın en yetkin varlık olarak, varlığının da olması gerekir. 2- Evrenbilimsel (kosmolojik) kanıt: Bunun çeşitli düzenlemelerine rastlanır. Bu kanıt, dünyanın deviniminden bir ilk kımıldatıcı, nedenler zincirinden bir ilk neden, dünyadaki şeylerin değişkenliği, koşulluluğu ve rastlantısallığından dünyanın ilk nedeni olan, değişmez, koşulsuz, zorunlu bir varlığın bulunduğu sonucunu çıkarır. 3- Ereksel (teleolojik) kanıt: Burada dünyadaki ereklilik ve düzenden, bu erek ve düzenleri koyan bir us varlığı olduğu sonucu çıkarılır. 4- Ahlaksal kanıt: İçimizdeki ahlâk yasasının varlığı olgusundan ve dünyadaki ahlâk düzeninden, bunların nedeni olan yüksek bir istencin varlığı çıkarılır.T. : Allah